ఇప్పటి రోజుల్లో మనం ఫోన్‌ను ఎంతగా వాడుతున్నామో చెప్పాల్సిన అవసరం లేదు. Payments, photos, chats, shopping అన్నీ ఫోన్‌లోనే. అలా ఉండగా మొబైల్‌లోకి Malware వచ్చేస్తే మన data మొత్తం ప్రమాదంలో పడిపోతుంది. మన మొబైల్లో ఉండే డేటా వేరే వాళ్ళకి వెళ్లే అవకాశం ఉందన్నమాట. అలా రాకుండా ఉండాలంటే ఫస్ట్ మనం మామూలుగా రెండే ఏంటో తెలుసుకోవాలి. కాబట్టి Malware అంటే ఏమిటి? మన ఫోన్‌కు వైరస్ వచ్చిందని ఎలా తెలుసుకోవాలి? అన్న సందేహాలు ప్రతి smartphone user కి రావడం సహజం.
మొదటిగా Malware అంటే “Malicious Software”—అంటే మనకు హాని చేసే app లేదా code. ఇది ఫోన్‌లోకి వచ్చాక మన activities track చేయడం, ads show చేయడం, data దొంగిలించడం, battery drain చేయడం, banking వివరాలు తీసుకోవడం వరకు చేస్తుంది. ఇప్పుడు virus వచ్చిందని చెప్పే 7 clear signs చూద్దాం.
1️⃣ ఫోన్ చాలా అసహజంగా slow అవ్వడం
సాధారణంగా బాగానే పనిచేసిన phone ఒక్కసారిగా lag అవుతూ, apps open అవ్వడానికి ఎక్కువ టైం తీసుకుంటే background లో ఏదో unwanted process run అవుతున్నట్టే. అలానే మనం వాడుతున్న ఇంటర్నెట్ కనెక్షన్ కూడా ఎక్కువ అవుతుంది అంటే అలాంటప్పుడు బ్యాక్ గ్రౌండ్ లో మన ఇంటర్నెట్ కూడా రన్ అవుతుంది అని అర్థం. మన మొబైల్ డేటా కూడా డైలీ యూజెస్ కంటే కొంచెం ఎక్కువ అవుతుందంటే బ్యాక్గ్రౌండ్ మనకి తెలియకుండా డేటా కన్జెన్సన్ కూడా అవుతుంది.
2️⃣ Battery ఒకేసారి వేగంగా తగ్గిపోవడం
మీ usage మారకపోయినా battery drain వేగంగా జరిగితే, malware background లో పనిచేసే అవకాశం ఎక్కువ. బ్యాటరీ త్వరగా అయిపోతుందంటే మనకు తెలియకుండా ఏదో ఒక యాప్ అనేది బ్యాటరీని drian చేస్తుంది అంటే అది మనకు తెలియకుండా రన్ అవుతుంది. ఇలా ఆకస్మాత్తుగా బ్యాటరీ వాడకంలో మార్పులు వచ్చిన సరే మన మొబైల్లో ఉందని మనం అంచనా వేయవచ్చు.
3️⃣ Internet data అతి ఎక్కువగా వాడబడటం
మీరు ఎక్కువగా ఏమీ చేయకపోయినా data usage spikes కనిపిస్తే, malware secretగా internet ని ఉపయోగిస్తున్నట్లే. ఒకవేళ మనం మామూలు డేటా అని టర్న్ ఆఫ్ చేసిన మళ్లీ ఆన్ చేసినప్పుడు మనకు తెలియకుండా మళ్ళీ డేటా యూజెస్ పెరుగుతుంది. మనం ఏమి వాడికి పోయినా మొబైల్ డేటా యూస్ పెరుగుతుందంటే దానికి అర్థం కూడా మాల్వేర్ ఉందని అంచనా వేయవచ్చు.
4️⃣ Randomగా ads, pop-ups రావడం
Browser లో కాకుండా mobile home screen మీద కూడా ఎక్కడో అక్కడ ads వస్తుంటే → అది adware అని almost 100% చెప్పొచ్చు. ఏదైనా యాప్ ఓపెన్ చేసిన క్లోజ్ చేసినా మనకు తెలియకుండానే ఏదో ఒక యాడ్ డిస్ప్లే అవుతుంటే మన మొబైల్ లో మాల్వేర్ ఉన్నట్టు మనం అనుకోవచ్చు. కాబట్టి మనకి అవసరమైన ఆప్స్ మాత్రమే ఉపయోగించుకోవడం మంచిది. అవసరం లేని ఆప్స్ ఉంచడం వల్ల అది మన మొబైల్ కి ఇబ్బంది పెడుతుంది.
5️⃣ మీరే install చేయని apps కనిపించడం
మీ phone లో కొత్త apps కనిపిస్తే, అది dangerous signal. Malware ఇలానే fake apps install చేస్తుంది. మీరు ఏ Apps Install చేశారా, లేదా అనేది మీకు మాత్రమే తెలుస్తుంది మీరు Install చేయని యాప్స్ ఉంటే వెంటనే దాన్ని Uninstall చేసేయండి. ప్లే స్టోర్ లో తప్ప బయట వేరే బ్రౌజర్ లో దొరికే ఆప్స్ ఎప్పుడు కూడా Install చేయకూడదు.
6️⃣ ఫోన్ వేడెక్కిపోవడం (Overheating)
సాధారణ apps open చేసినా ఎంతకైనా వేడి పెరిగిపోతుంటే, background లో virus CPU ని ఎక్కువగా వాడుతున్నట్టు ఉంటుంది. ఫోను తరచుగా వేడెక్కుతుంటే లేదా మీకు తెలియకుండా కొన్ని యాప్స్ ఓపెన్ అవడం క్లోజ్ అవ్వడం జరుగుతుంటే మన మొబైల్లో మాల్వేర్ ఉందని అంచనా వేసుకోవాలి. వెంటనే అవసరం లేని ఆప్స్ అనే uninstall చేసేయండి.
7️⃣ ఫోన్ “తానే” ఏదో చేస్తున్నట్టుగా అనిపించడం
Apps auto-open అవ్వడం, screen scroll అవ్వడం, random clicks—ఇవి malware ఉన్నప్పుడు ఎక్కువగా జరుగుతాయి. ఇలా జరుగుతుంటే మీ మొబైల్ ప్రమాదంలో ఉందని అర్థం, దీనివల్ల మీ బ్యాంక్ అకౌంట్లో డబ్బులు కూడా పోయే అవకాశం ఉంటుంది. మీరు వెంటనే మీరు Alert అవ్వాల్సి ఉంటుంది.
Malware ఫోన్‌లోకి ఎలా వస్తుంది?
మీ మొబైల్ లోకి ఈ కింది విధంగా వచ్చే అవకాశాలు ఎక్కువగా ఉంటాయి
- Pirated / modded APKలు
- Unknown websites
- Free VPNలు
- Fake app boosters
- Spam links & messages
ఇప్పుడు ఆన్లైన్లో చాలా స్కామ్స్ మరియు ఫ్రీ ఆఫర్స్ అని చాలా మోసాలు జరుగుతున్నాయి వాళ్లు అలా ఆశ చూపించి మన మొబైల్ లోకి మాల్వేర్ ని పంపిస్తున్నారు.
Virus ఉందని అనిపిస్తే ఏమి చేయాలి?
✔ Unknown apps uninstall చేయండి
✔ Chrome → Clear data + Reset site settings
✔ Play Protect ON చేయండి
✔ Trusted antivirus తో scan చేయండి
✔ అవసరమైతే బ్యాకప్ తీసుకుని factory reset చెయ్యండి
మీరు ఫ్యాక్టరీ రీసెట్ చేసే ముందు మీ మొబైల్ లో ఇంపార్టెంట్ ఫొటోస్ వీడియోస్ ఉంటే ముందుగానే వేరే మొబైల్ లోకి కాపీ చేసుకోండి. అలాగే కాపీ చేసేటప్పుడు వేరే అవసరం లేని ఫైల్స్ కాపీ చేయవద్దు అందులో మాల్వేర్ ఉండే అవకాశం ఉంటుంది.
ముగింపు
Malware అనేది చిన్న విషయం కాదు కానీ భయపడాల్సిన అవసరంలేదు. Signs తెలుసుకుని వెంటనే action తీసుకుంటే మీ mobile మరియు personal data పూర్తిగా safe గా ఉంటుంది. ఎప్పుడూ trusted apps మాత్రమే వాడటం, unknown links avoid చేయడం ఇవి మీ online safety ని strongly protect చేస్తాయి. కాబట్టి మన మొబైల్ వాడుతున్నాం అందులో ఎంతో కొంత అవగాహనతో ఉంటే మనం ఎలాంటి Malware నుండి తప్పించుకోవచ్చు. టెక్నాలజీకి తగ్గట్టుగా మనం కూడా కొన్నింటిపై అవగాహన కలిగించుకోవాలి, ఎక్కువగా మోసాలు అవగాహన లేకపోవడం వల్ల జరుగుతుంది.
Also Read : iBomma అంటే ఏమిటి? ఎందుకు ప్రమాదకరం? Safe Alternatives
